İkilem Yaşama Yolunda 10 Adım

Hepimiz zaman zaman içinde bulunduğumuz ikilemlerin yarattığı stresi yaşamışızdır. Bu ikilemler farklı yaşam alanları ile ilgili olabilir. İlişkime devam mı etmeliyim yoksa ayrılmalı mıyım? İşimi seviyor muyum yoksa istifa mı etmeliyim? Hangi elbiseyi almalıyım? Bu sorular zihnimizde dolaşmaya başladığı zaman düşünce akışımız hızlanır ve umutsuzca en iyi seçeneği bulmaya çalışırız. Ancak bir seçeneği diğerine tercih etmemiz günler, haftalar, aylar hatta yıllar alabilir. Zihnimizi bulanıklaştıran bir sisin içinde kararsızlıkla boğuşmak, hayat kalitesini oldukça düşüren bir strese dönüşebilir. 

Mutluluk Tuzağı kitabının yazarı Russ Harris ikilem yaşadığımız anlarda bize yol gösterici olabilecek 10 adımı açıklıyor. Şimdi bu adımlara beraber bakalım. Bu 10 adım Kabul ve Kararlılık Terapisi’nin ışığında oluşturulmuştur. 

Adım 1: Kabul

Russ Harris danışanlarının seansa bir ikilemle geldiklerinde onlara sıklıkla “Muhtemelen bugünkü seansımız sırasında kesin bi karara ulaşamayacağız” dediğini söylüyor. Eğer büyük bir ikilemle karşı karşıyaysanız önünüzdeki 24 saat içinde bu ikilemi çözmeniz genellikle olası değildir. Bu gerçek ne kadar can sıkıcı olabilse de bu bilgiyi kabul etmek bizi amansız bir mücadeleden kurtarır. Mücadele ederek bir sonuca ulaşmaya çalışmak durumu daha da kötüleştirecektir. 

Adım 2: Fayda & Zarar Analizi

Kararsızlık anlarında kar-zarar analizi yapma stratejisini muhtemelen duymuşsunuzdur. Her bir seçenek için olası fayda ve zararlar listelenir. Bunu yaparken zihninizden değil yazarak yapmaya çalışın. Yazmak zihninizden geçen düşünceleri somutlaştırmaya ve onlara karşıdan bakabilmeye yarar. Ancak öte yandan yaşadığınız ikilem ne kadar büyük bir ikilemse, bu tekniğin işe yarama olasılığı o kadar azalır. Bu tekniğin her zaman işe yaramamasının bir diğer nedeni bir seçeceğin diğerinden açıkça daha iyi olmamasıdır. Çünkü açıkça daha iyi olsaydı, o zaman ilk etapta bir ikileminiz olmazdı!. Ancak ilk adımda bu stratejiyle başlamak ve ikilemin çözülüp çözülmediğine bakmak yine de faydalıdır.

Adım 3: Mükemmel Çözüm Yok

Bir sonraki adım mükemmel bir çözüm olmadığını kabul etmektir. Eğer olsaydı yine ilk etapta bir ikileminiz olmazdı!. Bu nedenle hangi seçimi yaparsanız yapın muhtemelen endişeli hissedeceksiniz ve zihniniz size “yanlış karar verdin” diyecek. Karar vermek için endişe duygularının ve yanlış karar verme düşüncelerinin olmadığı ana kadar beklerseniz, muhtemelen sonsuza kadar bekleyeceksiniz. Bir kararın endişeli hissettirmesi her zaman yanlış karar verdiğiniz anlamına gelmez. 

Adım 4: Seçim Yapmama Şansınız Yok

İkileminiz ne olursa olsun, her an zaten bir seçim yaptığınızı kabul edin. İşinizi bırakmadığınız her gün aynı işte çalışmayı seçiyorsunuz. Partnerinizden ayrılmadığınız her gün partnerinizi seçiyorsunuz. Ameliyat için onam formunu imzalamadığınız her gün ameliyat olmamayı seçiyorsunuz. Seçim yapmayarak seçtiğiniz seçeceği düşünün. Neyi seçtiniz?

Adım 5: Bugünün Seçimini Kabul Edin

Yukarıdaki adımlardan yola çıkarak, her güne bugün için yaptığınız seçimi kabul ederek başlayın. Örneğin kendinize bugün mevcut işimde çalışmayı seçiyorum, bugün sevgilimle ilişkime devam etmeyi seçiyorum, seyahate çıkmamayı seçiyorum gibi hatırlatmalar yapabilirsiniz.

Adım 6: Duruşunuzu Seçin

Beşinci adımdaki seçiminiz göz önüne alındığında önümüzdeki 24 saat içinde neyi temsil etmek istiyorsunuz? Hayatın bu alanında hangi değerlere göre yaşamak istiyorsunuz? Evlilikte bir gün daha kalacaksanız, o gün nasıl bir eş olmak istersiniz? Bir gün daha işinizde kalacaksanız, o gün nasıl bir çalışan olmak istersiniz?

Adım 7: Düşünmek için Zaman Ayırın

İkilem üzerinde düzenli olarak düşünmek için zaman ayırın. Bunu ikinci adımdaki fayda&zarar tekniğine göre yapabilirsiniz. Bu analizi en son yaptığınız günden bu yana herhangi bir değişiklik olup olmadığına bir bakın. Bu düşünme süreci için özel bir zaman yaratmaya çalışın. Örneğin yemek yaparken, tv izlerken, spor yaparken değil, bu iş için ayırdığınız özel bir zamanda analize odaklanın.

Adım 8: Hikayenizi Adlandırın

Zihniniz gün boyunca sizi tekrar tekrar ikilemin içine çekmeye çalışacaktır. Ancak tekrar tekrar düşünmek (ruminasyon) gerçekten yardımcı olsaydı, ikileminizi çoktan çözmüş olurdunuz. Öyleyse “hikayeyi adlandırma” alıştırması yapın. Örneğin kendinize şunu söylemeyi deneyin: “İşte yine “kal ya da git” hikayesi, teşekkürler zihnim.” Ardından o anda yapmanız gereken işlere, aklınıza bu hikaye gelmeden önce ne yapıyorsanız o işe dönmeye çalışın. Kendinize “Bunu daha sonra, planlanmış düşünme zamanımda düşüneceğim” fikrini hatırlatmanın yararlı olduğunu göreceksiniz.

Adım 9 : Endişenize Yer Açma

Hangi seçeneği seçerseniz seçin, endişe duygularının tekrar tekrar ortaya çıkması olasıdır. Kaygılı olduğunuzu kabul edin ve kendinize hatırlatın, “şu anda kaygılı hissedebilirim ama kaygılı olmam işlerin ters gittiği anlamına gelmez. Bu oldukça normal bir durum. Belisiz bir durumda kaygı hissetmek normaldir”.

Adım 10: Öz şefkat

Son olarak kendinize karşı şefkatli olun ve nazik davranın. Bu sıkıntı zamanında sizi rahatlatan, besleyen veya destekleyen şeylere hayatınızda yer verin. Kendinize bunun zor bir karar olduğunu hatırlatın. Aynı durumu sevdiğiniz bir arkadaşınız yaşasaydı ona karşı nasıl davranırdınız? Şu anda kendinize karşı olan tavrınızdan farklı mı? Sevdiğiniz arkadaşınıza olan şefkatli yaklaşımınızdan kendinizi esirgemeyin.

Her gün bu adımlara geri dönün. Zamanla bir seçenek diğerinden çok daha çekici hale gelirse veya bir seçeceğin artık sizin için uygun olmadığı sonucuna ulaşırsanız o zaman harika – artık bir ikileminiz yok. Öte yandan ikileminiz çözülmediyse, o zaman en azından endişeli bir kararsızlık sisinde kaybolmak yerine her günü değerleriniz doğrultusunda yaşayabilmek için kaygınıza yer açın.

10 Steps For Any Dilemma – by Russ Harris, author of The Happiness Trap