İlişkilerde Karşılıklı Bağımlılık

İlişkilerde Karşılıklı Bağımlılık

Sağlıklı ilişkiler sürdürmek her zaman kolay olmayabilir. İdeal bir bir ilişkide tüm tarafların ihtiyaçlarının dengeli bir şekilde karşılanmasını bekleriz. Ancak terazi bir yöne fazla kayarsa, kendinizi bağımlı bir ilişkinin içinde bulabilirsiniz.

Karşılıklı bağımlı ilişki, sağlıklı bağlılıktan çok daha fazlasıdır. İlişkide güç dengesizliği vardır. Bağımlı kişi yalnızca partneri için aşırı fedakarlıklar yaptığında mutlu olur. Bir taraf, tüm hayatını diğer kişiyi memnun etmek üzerine planlar. Diğer taraf ise bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde bu durumdan yararlanır. Bağımlı kişi, bir amaç duygusu hissetmek için diğer kişinin kendisine ihtiyaç duymasının gerekli olduğunu düşünebilir. Bu şekilde karşılıklı bağımlılık döngüsü devam eder.

Güç dengesinin kayması, ilk başta her iki kişi için de istenen bir durum olabilir. Bir kişi destekleyici olmaktan, fedakarlıklar yapmaktan ve diğer kişinin kendisine ihtiyaç duymasından beslenebilir. Diğer kişi ise tüm önceliğin kendisinde olduğu bir ilişkide olmanın keyfini çıkarabilir. Ancak zamanla bu dengesizlik her iki tarafa da zarar vermeye başlar.

Karşılıklı bağımlılık, arkadaşlar, romantik partnerler veya aile üyeleri arasında olabilir. Taraflardan biri veya her ikisi de birbirine bağımlı olabilir. Çoğu zaman ilişkide duygusal ve fiziksel istismarın izleri görülür. Bağımlı kişinin çevresindeki kişiler, bir sorun olduğunun kolaylıkla farkına varabilir.

Sağlıklı Bağlılık ve Karşılıklı Bağımlılık Arasındaki Farklar

Bu kavramların farkını bilmek, ilişkilerinizin dinamiklerini anlamanıza ve sağlıklı sınırlar çizmenize yardımcı olabilir.

Sağlıklı Bağlılık:

• İki taraf da karşı tarafın sevgi ve desteğini alır. İlişki karşılıklı güven ve destek üzerine kuruludur.
• Her iki taraf da ilişkiye öncelik verir ancak hayattaki tek öncelikleri aralarındaki ilişki değildir.
• Partnerler kendi ilgi alanlarına, arkadaşlarına da zaman ayırırlar.
• Sağlıklı bağlılıkta bireyler zaman zaman başkalarına ihtiyaç duyarlar ancak yeri geldiğinde bağımsız olabilirler ve kendi ihtiyaçlarını karşılayabilirler.
• İlişkide duygu ve ihtiyaçlar açıkça ifade edilir.

Karşılıklı Bağımlılık:

• Bağımlı kişilerin kendisine verdiği değer, karşı tarafın ona ihtiyaç duymasına ve onun için ciddi fedakarlıklar yapmasına bağlıdır.
• Kendi öz saygılarını ve kimliklerini, başkalarına yardım etme veya başkalarının onayını alma üzerinden tanımlarlar.
• Bağımlı kişilerin hayattaki tek önceliği ve değeri ilişkisidir.
• İlişkide bir kişi arzularının ve ihtiyaçlarının önemsiz olduğunu düşünür ve açıkça ifade etmekten korkar. Bazı durumlarda kişi duygu ve ihtiyaçlarının farkında bile olmayabilir.
• İlişkide sınırlar belirsizdir ve kişisel ihtiyaçlar genellikle ihmal edilir.

Karşılıklı Bağımlılık Üzerine Kurulu Bir İlişkiniz Olduğunu Gösteren İşaretler

• Diğer kişi için fedakarlık yapmak dışında hayatta sizi tatmin eden veya mutluluk veren şeyler yoksa,
• Partnerinizle aranızdaki sınırlar bulanıksa,
• Partnerinizin sizi incittiğini bilseniz de ilişkiyi bitiremiyorsanız,
• Kendinizi sık sık diğer kişinin hatalarını düzeltirken veya örtbas ederken buluyorsanız,
• Kendi ihtiyaçlarınızı değil diğer kişinin ihtiyaçlarını önceliklendiriyor ve daha sonra bu duruma öfkeleniyorsanız,
• Size zarar vermesini göze alarak karşı tarafı memnun etmeye devam ediyorsanız,
• İlişkinizde karşı tarafı memnun edememe ihtimali sizi çok fazla kaygılandırıyorsa,
• Tüm zaman ve enerjinizi diğer kişiye harcıyorsanız,
• Partneriniz yanınızda olmadığında normalde yapmaktan hoşlandığınız şeyleri yapmak için motive olmakta zorlanıyorsanız,
• Yalnız zaman geçirmekte zorlanıyor, partneriniz hayatınıza girmeden önce yapmayı sevdiğiniz şeyleri yapmak size bencilce geliyorsa,
• Partnerinizle vakit geçirmek için diğer planlarınızı kolaylıkla iptal ediyorsanız,
• Kendinizi düşünmek ve kendiniz için bir şeyler yapmak size suçlu hissettiriyorsa ve bencil olduğunuzu düşünüyorsanız,
• Çevrenizdeki kişiler ilişkinizin sağlıksız olduğunu dile getirseler de ilişkiyi bitirmek sizin için zorsa karşılıklı bağımlılık üzerine kurulu bir ilişki içinde olabilirsiniz.

Diğer kişiyi değiştirmeye çalışmak da karşılıklı bağımlılık sinyalidir. Örneğin siz evde vakit geçirmeyi seven birisiniz ve partneriniz gece hayatını seviyor. Partnerinize fedakarlıklar yapıp onun da evde kalmasını sağlamaya çalışıyorsanız veya kendinizi dışarı çıkmaya zorluyorsanız, ilişkide ihtiyaçlar dengeli bir şekilde karşılanmıyor demektir. Partnerinizi gece hayatından vaz geçirmek amacıyla bağımlı davranışlar (kendi ihtiyacınızı ikinci plana atmak, aşırı fedakarlık vb.) sergiliyor olabilirsiniz.

İlişkilerde karşı bağımlılık zamanla her iki taraf için de zarar verici olabilir. Sağlıklı ilişkiler sürmek yaşam kalitesini arttıran bir faktördür. İlişkinizde sınırların net olmadığını, ihtiyaçların karşılanması açısından dengesizlik olduğunu düşünüyorsanız, ilişki dinamiklerinizi incelemenin zamanı gelmiş olabilir. Tek başınıza bu durumla baş etmekte zorlanıyorsanız bir uzmandan destek alabilirsiniz.