İyi stres ve kötü stres

Stresin her zaman kötü olmadığını, bizi hayatta değer verdiğimiz şeylere bağlayan bir yönünün de olduğunu bilmek oldukça önemlidir. Kötü stres bize fayda sağlamazken, iyi stres gelişimin ve değişimin ayrılmaz bir parçasıdır. 

Peki “iyi stres” ile “kötü stresi” birbirinden nasıl ayırt edebiliriz?

Emotional Agility kitabının yazarı Susan David, bize bu ayrımı yapabilmek için yol gösteriyor. Susan David, mecburiyetin ardındaki isteği keşfetmeyi ve stresi genel bir terim olarak kullanmamayı tavsiye ediyor. 

Mecburiyetin ardındaki isteği keşfedin

Stres, genellikle bir yükümlülükten doğar. Kendimizi bir şeyleri yapmak zorunda hissederiz. Bu işi hemen bitirmeliyim, bugün kızıma vakit ayırmalıyım, evi temizlemeliyim ifadelerinin hepsi bir yükümlülük içerir. -meli, -malı ile biten ve bizi hapseden “zorunluluk” diline kendimizi kaptırmamız oldukça kolaydır.

Böyle anlarda bir adım geri atıp “zorunluluk” dilinin ardında bir “istek” olup olmadığına bakmak, değer verdiğimiz şeylerle bağ kurmamıza yardımcı olabilir. Belki de kızınızla vakit geçirmek zorunda olduğunu hissetmenizin nedeni, onunla duygusal yakınlık kurmak istemenizdir. İşinizi hemen bitirmek zorunda hissetmenizin nedeni, sorumluluklarının farkında olan biri olmaya verdiğiniz değerden gelmektedir. 

Bir şeyi neden zorunda hissettiğinizin içsel, değerlerinize yönelik nedenlerinin farkında olmak, hissettiğiniz stresin hafiflemesine yardımcı olabilir. Öte yandan yapmak zorunda hissettiğimiz her işin arkasında bir istek ya da değer bulamayabiliriz.

Stres ifadesinin doğru kullanımı

Stres günümüzde oldukça popüler bir terim. Bu terimi zorlandığımız anlar için genel bir ifade olarak kullanma eğilimindeyiz. 

Yaşadığınızın  stres olup olmadığını anlamak için daha ayrıntılı ifadeler kullanın. Belki de baskın duygunuz başka bir duygu olabilir. “Hayal kırıklığına uğradığımı fark ediyorum…” veya “Korktuğumu fark ediyorum…” İle başlayan ifadeleri deneyin.

Böylece endişe, suçluluk veya başarısızlık korkusu gibi stresinize neden olan duyguları tam olarak belirleme fırsatınız olur. Bir sonraki adımda neye ihtiyacınız olduğunu keşfetmek kolaylaşır. 

Stressiz bir hayat yaşamanın yolu yok. Ancak strese, değerleriniz ile bağ kurarak, duygularınızın temel nedenini belirleyerek yanıt vermek için yukarıdaki ipuçları size  yardımcı olabilir.

Susan David’in “Emotional agility : get unstuck, embrace change, and thrive in work and life” adlı kitabından alınmıştır.