Klinik psikolog kimdir?

Klinik psikoloji yüksek lisansını ya da doktora eğitimini tamamlayan kişiye verilen ünvan “klinik psikolog” ünvanıdır. Klinik psikolog, zihinsel, davranışsal ve duygusal hastalıkların tanı ve psikolojik tedavisinde uzmanlık eğitimi almış bir ruh sağlığı uzmanıdır.

Psikoloji farklı çalışma alanlarını içinde barındıran geniş bir bilim dalıdır. Klinik psikoloji ise psikoloji biliminin farklı alt dallarından biridir. Psikolojinin diğer bazı alt dalları ise sosyal psikoloji, deneysel psikoloji, bilişsel psikoloji, gelişim psikolojisi, sağlık psikolojisi, endüstri ve örgüt psikolojisidir.

Klinik psikolojinin tarihine baktığımızda, alandaki erken etkilerin Sigmund Freud’un çalışmalarını içerdiğini görüyoruz. Ruh sağlığı hastalıklarının hastayla konuşarak tedavi edilebileceği fikrini ileri süren ve bu alanda çalışmalar yapan ilk kişilerden biri Sigmund Freud’dur.

Klinik psikolog görev tanımı nedir?

Klinik psikolog olmak, empati becerisi yüksek olmayı ve aynı zamanda problem çözme odaklı çalışmayı gerekli kılar. Klinik psikologlar temel olarak, küçük yaşlardan yaşlı nüfusa kadar farklı yaş gruplarından kişileri etkileyen zihinsel, duygusal ve davranışsal problemleri anlamakla ve tedavi etmekle ilgilenirler. Klinik psikologlar ile ilgili en çok sorulan sorulardan biri, klinik psikologların doktor olup olmadığıdır. Klinik psikologlar doktor değildir, ruh sağlığı alanı çalışanıdır. Tedavi yöntemi olarak yalnızca konuşma terapisini kullanılar. İlaç tedavisi için kesinlikle bir psikiyatrist ile görüşmeniz gerekmektedir.

Klinik psikologlar genellikle Bilişsel Davranışçı Terapi, Psikoanalitik Terapi, Kabul ve Kararlılık Terapisi gibi farklı terapi ekollerini kullanarak danışanlarını tedavi ederler. Farklı terapi ekollerini uygulama amaçlı eğitim almışlardır.

Klinik psikologlar çocuk, ergen ve yetişkin gibi farklı yaş gruplarına hizmet verirler. Ayrıca aldıkları eğitime bağlı olarak bireysel terapist, çift terapisti ya da grup terapisti olarak çalışabilirler. Örneğin ben İstanbul’da klinik psikolog olarak ergenlerle ve yetişkinlerle çalışmaktayım. Hizmetlerim hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.  Seanlarımı İstanbul Nişantaşı’da yüz yüze ya da skype üzerinden online terapi ile gerçekleştirmekteyim.

Klinik psikologlar bağımsız çalışabileceği gibi ruh sağlığı ekibinin bir parçası olarak, doktor, sosyal hizmet uzmanı, psikiyatrist, psikolojik danışman ile işbirliği yaparak veya okul ortamlarında, öğretmenlerle, ebeveynlerle ve diğer eğitimcilerle birlikte de çalışabilirler. Psikolojik danışmanın klinik psikologtan farkı, daha az patolojik sorunu olan sağlıklı bireylere daha fazla odaklanmasıdır. Bir klinik psikolog, psikoz gibi daha ciddi akıl hastalıkları üzerinde daha fazla bilgiye sahiptir.

Klinik psikologların görev tanımı aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• • Psikolojik, duygusal veya davranışsal sorunları tanımlamak
  • Tedavi planları ve tedavi süreçleri geliştirmek ve uygulamak
  • Danışanların kişisel, sosyal, eğitimsel ve mesleki gelişimleri için hedeflerini tanımlamasına ve eylem planı oluşturmasına yardımcı olmak
  • Danışanların tedavi süreci sonrasında kullanabilecekleri başa çıkma becerileri geliştirmelerine yardımcı olmak. 

Ayrıca;

Değerlendirme: tanısal görüşme yapma, davranışsal değerlendirme yapma, psikolojik test uygulama ve yorumlanma.
Eğitim (birincil, ikincil ve üçüncül düzeyler): bireylere, ailelere ve gruplara psikoeğitim hizmeti verme.
Konsültasyon: Diğer sağlık ve ruh sağlığı profesyonelleri ile meslek içi ve uygulama. Ruh sağlığı alanından diğer uzmanlar ile iş birliği içinde çalışma.
Araştırma: spesifik araştırmalara katıllma ve klinik psikolojiyle ilgili bilim, bilgi ve yöntemleri takip etme.

Klinik psikolog hangi sorunlar ile  ilgilenirler?

Klinik psikologların çalışma alanı yaşam boyu bireylerin karşılaştıkları davranışsal, zihinsel ve ruhsal sağlık sorunlarını ele alır. Klinik psikologlar çok geniş bir yelpazede çalışmalarını sürdürürler.

Depresyon, anksiyete, obsesif kompülsif bozukluk (OCD)
Yeme bozuklukları, sosyal fobi
İlişki sorunları, özgüven sorunları bunlardan sadece bazılarıdır.
Başlıca yaşam değişiklikleri, stres veya travmaya bağlı ortaya çıkan uyum problemleri
Kaygı, endişe veya korku
Depresif veya düşük ruh hali veya intihar düşüncesi
Başkalarına zarar verme veya bilerek kendine zarar verme ile ilgili düşünceler
Alkol veya uyuşturucu kullanımıyla ilgili sorunlar
Beden imgesi, yeme veya diyet ile ilgili problemler
Zayıf konsantrasyon ve dikkat
Uykusuzluk ve diğer uyku sorunları
Otizm, zihinsel engelli, DEHB, öğrenme güçlüğü veya çocukluk kaygısı veya depresyon
Çocuk ve ergenlikte davranış sorunlar

Klinik psikolog ilaç yazabilir mi?

Klinik psikologların ilaç yazma yetkisi yoktur. Danışanlarını ilaçla değil konuşma terapisi ile tedavi ederler. Tedavi sırasında ilaç tedavisinin gerekli olduğu durumlarda bir psikiyatrist ile işbirliği içinde çalışarak, gerekli ilaç tedavisine başlanmasını sağlarlar. Klinik psikolog ve psikiyatrist çoğu zaman birlikte çalışan iki ruh sağlığı alanı uzmanıdır. Öte yandan ne yazık ki psikiyatristlerin dışında, ruh sağlığı ile ilgili sorunlarına çare arayan kişilere ilaç tavsiyesinde bulunan kişiler olabilmektedir. Sadece psikiyatristler tarafından reçete edilmiş ilaçların kullanımı sağlığınızı korumak için çok önemlidir. Yanlış ve bilgisizce verilen ilaçların fayda sağlamaktan ziyade durumu daha da kötüleştirme tehlikesi vardır. Psikolojik sorunların tedavisi için ilaç tedavisinin her koşulda bir gereklilik olmadığı da unutulmalıdır. Eğer ilaç tedavisi almanız gerekiyorsa yardım aldığınız uzmanlar sizi doğru ilaç tedavisine yönlendirecektir.

Klinik psikolog olmak için hangi bölüm okunmalı?

Klinik psikologlar dört yıllık psikoloji lisans eğitiminin ardından klinik psikoloji yüksek lisans ya da doktora programlarını tamamlayan kişilerdir. Klinik psikoloji, psikoloji biliminin zihinsel ve ruhsal sağlık ile ilgilenen alt dalıdır. Klinik psikolog olabilmek için belirli beceri ve bilgi birikimini edinmeye yönelik eğitimlerden geçmek önemlidir. Klinik psikoloji eğitiminin yanı sıra sertifikalı psikoterapi eğitimlerinden geçmek, test eğitimlerine katılmak ve süpervizyon almak gereklidir.

Klinik psikologların sahip olması beklenen beceriler

Klinik psikologların bir takım beceriye sahip olması beklenmektedir. Bu beceriler aşağıda özetlenmiştir.

Şiddet, intihar ve ağır zihinsel problem yaşayan kişiler ile çalışma konusunda bilgi ve deneyim sahibi olmak.
Ruh sağlığı sorunlarının kapsamı ve bunların her yaşta nasıl ortaya çıkabileceğini anlamak.
Daha etkili tedavi için psikolojik testleri uygulama, puanlama ve değerlendirme alanlarında bilgi sahibi olmak.
Danışana, probleme ve ortama göre terapötik yaklaşımını ve tedavi planını değiştirme becerisine sahip olmalıdır.
Empatik dinleme becerisine sahip olmalıdır.

Farklı Yaklaşımlar

Psikoterapist olarak çalışan klinik psikologlar, danışanları ile çalışırken farklı tedavi yaklaşımlarını kullanırlar. Klinik psikoloji içindeki temel teorik bakış açılarından bazıları şunlardır:

Psikodinamik yaklaşım: Bu bakış açısı Freud’un çalışmalarını temel alarak ortaya çıkmıştır. Bu yaklaşım bilinçdışının davranışlarımız üzerinde önemli bir rolü oynadığına inanır.

Bilişsel davranışsal bakış açısı: Bu perspektifi kullanan klinik psikologlar, danışanlarının duygularının, davranışlarının ve düşüncelerinin nasıl etkileşime girdiğine odaklanırlar.

Bilişsel davranışçı terapi (BDT) genellikle psikolojik sıkıntıya sebep olan düşünce ve davranışa odaklanır.

Hümanist bakış açısı: Klinik psikolojiye bu yaklaşım, Abraham Maslow ve Carl Rogers gibi hümanist düşünürlerin çalışmalarıyla eklendi. Bu bakış açısı danışana daha bütünsel perspektiften bakar ve kendini gerçekleştirmeye odaklanır.

Uzman Klinik Psikolog Özge Sezen