Özgüven Eksikliği için Öneriler

KENDİNİZE DAHA FAZLA GÜVENSEYDİNİZ HAYATINIZ NASIL DEĞİŞİRDİ?

Özgüven eksikliği yaşamamak sadece var olsun diye değil bir amaç uğruna istenir. Özgüveniniz şimdi olduğundan daha fazla olduğundan yapacağınız şeyler ya da farklı yapacağınız şeyler neler olurdu? İşte bunlar yüksek özgüvene sahip olmayı neden istediğinizin cevabıdır. Ya da bu amaçları şu şekilde de düşünebiliriz. Özgüvenimin düşük olması nelerden vazgeçmeme, hangi fırsatları kaçırmama sebep oluyor? 

Bu amaçlar kişiden kişiye değişir. Bir kişi için için yüksek özgüvenin anlamı hoşlandığı kişiye çıkma teklifi edebilmekken, diğer bir kişi için mutsuz olduğu işten istifa etmek ve yeni bir işe başlamaktır. Başka bir kişi için ise mutsuz olduğu evliliğini bitirmek ve yeni bir ilişkiye başlamak demektir.

Özgüveniniz üzerine çalışmaya karar verdiğinizde ilk adım bu amaçları belirlemek olmalıdır. Hayatınızda nelerin farklı olmasını, neleri farklı yapabilmeyi isterdiniz? Şimdi dilerseniz bir kağıt kalem alıp bu sorulara cevap arayabilirsiniz? Bütün bunları yazmak amaçlarınızı belirlemede size faydalı olacaktır. 

Özgüven eksikliği yaşamasaydınız;

• Davranışlarınız (kendinize, başkalarına karşı) nasıl değişirdi?
• Daha önce yapmadığınız neleri yapmaya başlardınız? Şimdi yaptığınız neleri yapmayı bırakırdınız?
• Yaşamınız bundan nasıl etkilenirdi (kariyeriniz, akademik yaşamınız, aile ilişkileriniz, romantik ilişkiniz, arkadaşlarınızla olan ilişkiniz.)
• Kaçırdığınızı düşündüğünüz hangi fırsatlar için yeniden çalışmaya başlardınız?

PEKİ ÖZGÜVEN NEDİR?

Pek çok kişi özgüvenin bir duygu olduğunu zanneder. Özgüveni, güçlü bir emin olma olma duygusu olarak tanımlar. Kesinlikle başaracağından emin olma ya da her işte başaracağından şüphe duymama halini yüksek özgüvendir onlar için. Oysa özgüven bir duygu değil bir aksiyon halidir. Kendini emin, sakin ve net hissetmeden de aksiyon alma hali özgüvendir. Korkmadan değil, korkmamıza rağmen bir şeyleri yapmak yüksek özgüvendir.

Özgüveni bir aksiyon olarak değil de bir duygu olarak değerlendirmenin büyük tehlikesi vardır. “Bana göre önemli olan o şeyi yapmadan önce önce kendimi özgüven dolu hissetmeliyim” diye düşünmemize sebep olur. Ancak özgüven hissi bizim için önemli olan şeyi yaptıktan (aksiyon aldıktan) sonra gelir. Aksiyon almadan önce özgüven dolu hissetmeyi beklediğimizde,özgüven eksikliği ve sonrasında bizim de aksiyon almamız çok olağandır.

İşte özgüveni bir duygu olarak baktığımızda bizim için önemli olan ama aynı zamanda korktuğumuz şeylerden kaçınmamız bu yüzdendir. “Özgüven eksikliği yaşıyorum. Bu yüzden sevdiğim kişiye çıkma teklifi edemem”, “İşimden ayrılmak ve kendi işimi kurmak için yeterli özgüven duygum yok”. İşte bu düşünceler bizi hayattan ve hayallerimizden alıkoyan büyük engellerdir. 

Düşük özgüvenin sebepleri nelerdir? Niye özgüvenimizin yüksek olduğunu hissedemeyiz?

ÖZGÜVEN EKSİKLİĞİNİN BEŞ TEMEL NEDENİ  

1. AŞIRI YÜKSEK BEKLENTİLER

Tatmin olmayan bir zihin her zaman yüksek beklentilere sahiptir. Yaptığımız her şeyin “mükemmel” olmasını beklediğimiz zaman o işe hiç başlamama olasılığımız çok yüksektir. “Eğer kendimden beklediğim gibi bu işi mükemmel yapamayacaksam hiç yapmamam daha iyi” şeklinde düşünmemiz mükemmeliyetçi olmamızdandır.

2. SERT KİŞİSEL YARGILAMALAR 

Bazen de yaptığımız şeylerin hiç de iyi olmadığını kendimize söyleriz. Ve bunu oldukça sert bir dille yaparız: “Bu işi hiç bilmiyorsun, yaptıklarının hiçbir anlamı yok”. Bir süre sonra bu sert eleştirilerin gerçek olduğuna o kadar inanırız ki hareketlerimiz kısıtlanır. Kendisine sürekli hiç de eğlenceli biri olmadığı ve çirkin olduğu eleştirilerini yapan birinin sevdiği kişiye sevgisini hiçbir zaman söyleyememesi bu yüzdendir.

3. KORKUYLA MEŞGUL OLMAK

Başarısızlıktan, utanmaktan, reddedilmekten, işlerin yolunda gitmeyeceğinden korkmak. Bütün bu korkular beşki direk olarak özgüvenimizi etkilemez ama bu korkuların içinde ne kadar çok boğulursak sorunlar ortaya çıkmaya başlar. Korkularla aşırı meşgul olmaya başladıkça, korkularımız özgüvenimizi yerle bir eder. 

4. TECRÜBE EKSİKLİĞİ  

Bazen özgüvenimizin yüksek olması için yaptığımız her işte tecrübemizin fazla olmasını bekleriz. Eğer bir işi ustalıkla yapamazsam özgüvenim yok demektir diye düşünürüz. İşimizde çok iyi olabiliriz ama işimizi geliştirmek için atacağımız herhangi bir adımda tecrübemiz yoksa yapmaktan vaz geçeriz. Doğal olarak da özgüven yoksunluğu yaşarız. 

5. BECERİ EKSİKLİĞİ 

Bir şeyi yapmak için o işi çok iyi yapmayı bekleriz. İlk kez araba kullanırken, biriyle ilk kez romantik bir yemek yerken kendimizi yüksek özgüvenli hissetmemiz doğaldır. Tekrar tekrar aynı beceri üzerinde çalıştıkça özgüvenimiz artacaktır. Önce aksiyon alıp becerimizi geliştiriri,  sonra da yüksek bir özgüven sahibi oluruz.

YÜKSEK ÖZGÜVEN İÇİN ÖNERİLER

BECERİLERİ PRATİĞE DÖKÜN

Çok iyi tenis oynayan biri olmak istiyorsanız çok sık tenis oynama pratiği yapmalısınız. Topluluk önünde etkileyici konuşmalar yapmak istiyorsak defalarca konuşma yapmalıyız. Özgüvenle yapmak istediğimiz şeylerden kaçındıkça yapacağımız şeyi özgüvenle yapmanın yolu yoktur. Tenis oynamadıkça iyi bir tenis oyuncusu olamayız. konuşma yapmaktan kaçındıkça konuşma becerimizi geliştiremeyiz. 

BECERİLERİNİZİ ETKİLİ BİÇİMDE KULLANIN

Becerileri pratiğe döktükten sonraki adım bu becerileri etkili biçimde kullanmaktır. Konfor alanından çıkmadan, kendimizi zorlamadan kendimizi geliştiremeyiz. Hep aynı kişilere, kendimizi rahat hissettiğimiz ortamlarda sunum yaptıkça etkili sunum yapma becerimiz aynı kalır, gelişemez. bizi zorlayan durumları bir fırsat olarak görüp onlardan kaçınmamalıyız. Bu zorlu durumlar aslında özgüven kapısını açan anahtardır. Daha zorlu şartlarda performans sergileyebildiğini gören kişinin özgüveni de doğal olarak artacaktır. 

SONUÇLARI DEĞERLENDİRİN

Şimdiki adım ise elde ettiğimiz sonuçları değerlendirmektir. İşe yarayan neler yaptık? İşe yaramayan neler yaptık? bir dahaki sefere neleri farklı yapabiliriz? Kendimizi her zorladığımızda, yaptığımız her işte beklediğimiz sonuçları elde etmemiz mümkün değildir. Zaman zaman başarısızlıkla karşılaşmak kaçınılmazdır.  Fakat önemli olan bu durumda kendimizi aşırı yıpratmadan bir sonraki sefer neleri farklı yapabilirim sorusuna odaklanmaktır. 

GEREKLİ ONARIMI YAPIN

Sürekli aynı şeyleri yaparak farklı sonuçlar elde edemezsiniz.

Bir sonraki adım ise işe yarayan şeyleri daha çok yaptığımız, işe yaramayanlardan vazgeçtiğimiz ya da yeni yollar denediğimiz yeni bir plan hazırlamaktır. Eninde sonunda yeni planlar sayesinde o işi daha iyi yapar hale gelecek ve kendinizi özgüven dolu hissedeceksiniz. 

Kaynak: The Confidence Gap