Sağlık Kaygısı Hakkında Merak Edilenler

Kaygının odağında gelecek zaman vardır. Sağlık kaygısı ile sağlığa yönelik kaygıları içeren bir durumdur. Gelecekte kötü bir şey olacağını düşündüğümüz zaman hissettiğimiz sağlıklı ve normal bir duygudur. Adeta hayatta kalma şansımızı arttıran alarm sistemi gibidir. Tehlikenin yaklaşmakta olduğunu bize haber verir ve biz de kendimizi korumak için harekete geçeriz. Ortada gerçek bir tehlike olduğu zamanlarda işimize yarayan sağlıklı bir duygudur. Kaygı ekonomik durum, ilişkiler, kariyer veya sağlık gibi farklı yaşam alanlarına yönelik olabilir. 

Herkes zaman zaman sağlığı ile alakalı endişe duyabilir. Bu oldukça normaldir. Ancak bir psikolojik rahatsızlık olarak sağlık kaygısının hayatta kalmaya yönelik bir işlevi yoktur. Çünkü sağlık anksiyetesi olan kişiler sağlıklarına yönelik gerçek bir tehlike olmamasına rağmen sürekli olarak hastalıklar üzerine kafa yorarlar ve hasta olacaklarını düşünürler. Bu yüzden sağlıklarına yönelik çok fazla zaman ve emek harcarlar. Kaygılarının mantıksız olduğunu bilmelerine  rağmen kendilerini kaygılanmaktan alıkoyamazlar. Test sonuçları ve doktorlar aksini söylese de kaygıları devam eder ve sağlıklı olduklarına inanmakta güçlük çekerler. Ortada gerçek bir tehlike olmadığı için harcadıkları emek ve zaman onları hasta olmaktan korumadığı gibi yaşamlarında büyük bir probleme dönüşür. Makul ölçüdeki bir kaygı hayatta kalmak için gerekli iken, aşırı kaygı problemdir.

Sağlık kaygısı kişinin ciddi bir hastalığı olduğuna veya gelecekte hastalanma ihtimalinin çok yüksek olduğuna yönelik aşırı endişe hali ile karakterize psikolojik bir rahatsızlıktır. 

Sağlığa yönelik kaygılar ne zaman bir probleme dönüşür?

• İçinde bulunulan duruma göre aşırı ise,
• Gerçek ve ciddi bir hastalığın olması ihtimali ile orantılı değilse,
• Test sonuçları ve doktorun yorumu kişinin sağlıklı olduğunu göstermesine rağmen kaygı devam ediyorsa,
• Kaygıya aşırı kontrol, güvence arayışı gibi işlevsel olmayan davranışlar (tekrarlayan check-up, sık doktora gitmek vs.) eşlik ediyorsa,
• Kişinin günlük yaşamınına devam etmesini engelliyorsa bir probleme dönüşür.

Sağlık Kaygısının Semptomları Nelerdir?

• Ciddi bir hastalığının olduğuna veya gelecekte ciddi bir hastalığa yakalanma ihtimaline yönelik endişe hali
• Bedenini hastalık belirtisi olabilecek belirtiler (şişlik, renk değişimi, kalp atış hızı gibi) için tekrar tekrar kontrol etmek
• Negatif test sonuçlarına inanmakta güçlük çekmek ve uzun vadeli rahatlama hissedememek
• Güvence için sık sık doktor randevusu almak veya ciddi bir hastalık teşhisi konma korkusuyla tıbbi yardımdan kaçınmak
• Sağlığını tehdit etme ihtimali olduğunu düşünülen insanlardan, yerlerden veya faaliyetlerden kaçınmak

Sağlık kaygısı olan kişiler sağlık sorunlarının hayatlarını ciddi derecede etkileyeceği düşünürler ve yoğun kaygı yaşarlar. Sağlık sorunları nedeniyle ilişkilerinin, kariyerlerinin, ekonomik durumlarının bozulması en büyük korkularıdır. 

Sağlık kaygısının gelişmesi için kişinin bir hastalığının olması gerekmez. Hem sağlıklı hem de hasta kişiler de sağlık kaygısı yaşayabilirler.

Sağlık Kaygısı Testi

Sağlık kaygısı tanısı mutlaka bir ruh sağlığı uzmanı tarafından konmalıdır. Ancak aşağıda yer alan test bir uzman ile görüşmenin sizin için faydalı olup olmayacağını anlamanıza ve yaşadıklarınızı anlamlandırmanıza yardımcı olabilir. 

Doktorların bulamadığı ciddi bir hastalığınız olabileceğinden endişe duyuyor musunuz?

(0) Hiç bir zaman  (1) Zaman zaman (2) Sıklıkla (3) Her Zaman

Sağlığınız hakkında endişelenmek için ne kadar zaman harcıyorsunuz?

(0) Hiç (1) Oldukça Az (2) Orta (3) Günün Büyük Çoğunluğunda

Ciddi bir hastalığınız olmasına yönelik ne sıklıkla korkuya kapılırsınız?

(0)Hiç (1) Ara Sıra (2) Sıklıkla (3) Her Zaman

Doktorların size bir sorun olmadığını söylemesi sizi ne kadar rahatlatır?

(0) İlk duyduğumda rahatlatır 

(1) İlk duyduğumda rahatlatır ancak endişelerim tekrar geri gelir

(2) İlk duyduğumda rahatlarım ancak endişelerim her zaman tekrar gelir

(3) Hiç rahatlamam

Sağlığınızla ilgili şeyleri düşünmemek sizin için ne kadar zordur?

Sorulara genellike 2 veya 3 puan verdiyseniz sağlık kaygısına yönelik semptomlar gösteriyor olabilirsiniz. Gerekli tanı için bir ruh sağlığı uzmanı ile görüşmenizi öneririm.