Öfke Kontrolü

Öfke genellikle normal ve sağlıklı bir duygudur, ancak öfke kişiyi kontrol etmeye başladığında ve yıkıcı hale geldiğinde sorunlara yol açabilir. Öfke problemi, kişinin iş yaşamını, kişisel yaşamını ve hayatının genel kalitesini olumsuz yönde etkiler. Kişi olumsuz bir duygunun hakimiyeti altındaymış gibi hisseder. Davranışların, duyguların ve düşüncelerin kontrolü kaybedilir. Öfke kontrolü, hayat kalitesinin artmasında ve sağlıklı ilişiler kurulmasında ve devam ettirilmesinde önemli bir beceridir. 

Öfke belirli şartlar altında sağlıklı ve faydalı bir duygu olarak kabul edilir. Örneğin olumsuz duyguların ifade edilmesinin bir yoludur ve size yaşadığınız sorunu çözmeye yönelik motivasyon sağlar. Ancak öfke kontrolü ile alakalı sorunlar, öfkenin aşırı hale gelmesi durumunda yaşanır. Bu noktada öfke sorunu çözmede bir motivasyon aracı değil tam tersi yeni bir sorun haline gelir.

Öfke, hem iç hem de dış kaynaklı olabilir. Belirli bir kişiye (iş arkadaşı,patron, sevgili gibi) ya da dışsal olaylara (trafik sıkışıklığı, iptal edilmiş bir uçuş) kızmış olabilirsiniz. Öfkenizin kökeni sorunlarınız için endişelenmenize bağlı da olabilir. Genellikle size kasten zarar verildiği, yanlış yapıldığı düşünceleri ile karakterize bir duygudur.

Öfkeyi İfade Etme

Öfkelendiğimiz zaman duygumuzu içgüdüsel olarak agresif davranışlarla ifade ederiz. Kendimizi tehlikede ve savunmasız hissettiğimizde öfkemiz artar ve savunmaya geçeriz. Öfkelenen kişiler öfkelerini ifade ederek, bastırarak ya da sakinleşmeye çalışarak bilinçli ya da bilinçli olmadan yöntemlerle öfkeleri ile baş etmeye çalışırlar. Öfke duygusunu kendini savunucu fakat agresif olmayan bir şekilde ifade etmek en sağlıklı yoldur. Bunun için beklentilerin netleştirilmesi ve karşı tarafa zarar vermeden nasıl iletişim kurulacağı öğrenilmelidir.  

Bir diğer yol ise öfkenin bastırılması ve dönüştürülmesi/yönlendirilmesidir. Bu şekilde sizi öfkelendiren şeyi düşünmeyi bırakır ve olumlu şeylere odaklanırsınız. Yaşanılan durum hiç olmamış gibi düşünmeye çalışmak ya da sorunun üzerinde durmamak, öfkenin ifade edilmesini engeller. Öfke, daha yapıcı bir davranışa dönüşme şansı bulsa da uzun vadede bu yöntem kişiye fayda sağlamaz. Öfke ile baş etmenin bu yolundaki tehlike, öfkenin dışa yönlendirilememesi sonucunda içe dönme ihtimalinin olmasıdır. İçe dönük öfke, hipertansiyon ya da depresyon gibi istenmeyen sorunlara yol açabilir.

İfade edilemeyen öfkenin yarattığı diğer problemler, pasif agresif davranışlar ve kişinin çevresi tarafından “öfkeli bir kişi” olarak algılanma olasılığıdır. Öfkesini ifade edemeyen kişilerin, sürekli başkalarını aşağılayan, çevresindeki kişileri yenmeye çalışan, alaycı yorumlar yapan insanlar olarak tanınma olasılıkları yüksektir.

Öfke Kontrolü

Öfke kontrolünün amacı, hem duygularınızı hem de öfkenin sebep olduğu fiziksel zorlanmaları hafifletmek ve düzenlemektir. Sizi kızdıran, öfkelendiren her ne ya da kimse ondan her zaman kaçamaz ya da saklanamazsınız. Davranışlarınızda yarattığı değişikliği ya da sizde yarattığı etkileri kontrol edemezsiniz. Kontrol maalesef her zaman sizde değildir. Sizin kontrolünüzde olan ise öfke duygusu karşısında ortaya çıkan tepkilerinizdir. Tepkilerin nasıl kontrol edileceği öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir beceridir.

Öfke her zaman dışarıya dönük olarak kendini göstermez. Yüksek sesle ve yıkıcı şekilde ifade edilmiyor olsa da, öfke kontrolü sorunu yaşanmadığı anlamına gelmemelidir. Öfke problemleri bazı kişilerde sosyal olarak geri çekilme, kendine yöneltilmiş olumsuz duygular ya da fiziksel problemler olarak kendini gösterebilir.

Öfke problemi yaşayan kişiler genellikle hayal kırıklığına karşı toleransı olmayan kişilerdir. Bu kişiler hüsrana uğramamaları, sıkıntı yaşamamaları ve hayal kırıklığına uğramamaları gerektiğini düşünürler. Kendilerine adeletsizce davranıldığı düşüncesi, öfkenin bir anda artmasına ve yıkıcı davranışlara dönüşmesine sebep olur.

Öfke ile baş etmede en sağlıklı yol, ilk olarak öfkenizi tetikleyen şeylerin neler olduğunu bulmak ve daha sonra bu tetikleyicilerin sizi kontrol almasını önleyecek stratejiler geliştirmektir.  Eğer zaman zaman kendinizi kontrolden çıkmış halde veya diğer insanları korkutan davranışlar içinde buluyorsanız, öfkenizle sağlıklı bir şekilde başa çıkmayı öğrenme zamanınız gelmiş demektir.