Panik Atak Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

Panik atak veya panik bozukluk hakkındaki bilgi eksikliği, bu sorunu yaşayan kişilerin gerekli ve doğru yardım almalarını engelleyebiliyor. Panik atak sebebiyle hastanelerin acil servislerine başvuran ancak kalıcı bir çözüm bulamayan kişilerin sayısı ise maalesef oldukça fazla. Panik atak hakkında bilgi sahibi olarak doğru yardımı almayı kolaylaştırabilir ve toplumdaki önyargıları yıkabiliriz. 

Efsane 1: Panik atak kişinin aklını ve kontrolünü kaybetmesine neden olabilir.

Panik atak kişiye aklını kaybediyormuş gibi hissettirebilir ancak böyle bir duruma neden olmaz. Semptomlar zaman zaman korkutucu olsa da tehlikeli değildir. Panik atak bedenin “savaş ya da kaç” sistemini tetikler. Yaşanan semptomlar normal, işlevsel ve hatta hayatta kalmak için gereklidir. Öte yandan çok sık yaşandıklarında ve sıkıntı verici şiddette olduklarında sorun haline gelirler. Yaşanan tehlike miktarına göre uyumsuz olmaları nedeniyle kişi aklımı kaybediyorum diye düşünebilir.

Efsane 2: Panik atak vücuda zarar verir.

Fizyolojik semptomlar (nefes darlığı ve kalp çarpıntısı, terleme, titreme gibi) hastaların ölüyormuş gibi hissetmelerine ya da sağlıklarının tehlike de olduğunu düşündürtse de panik atak vücuda zarar vermez. Korkutucu semptomlara sebep olabilir ancak bu semptomlar tehlikeli değildir. Baş dönmesi, sersemlik, nefes darlığı, kalp çarpıntısı terleme bu semptomlara örnek verilebilir. Semptomlar başka bir fiziksel rahatsızlıktan (kalp krizi, solunum sistemi hastalıkları vs.) kaynaklanmaz.

Efsane 3: Panik ataklar kötü geçen çocukluk döneminden kaynaklanır.

Panik bozukluk sadece kötü geçen çocukluk döneminden kaynaklanmaz. Panik atağa veya panik bozukluğa neyin neden olduğu tam olarak bilinmese de aşağıdaki faktörler rol oynayabilir

• Genetik yatkınlık
• Ailede panik atak veya panik bozukluk öyküsü
• Kayıp veya iflas gibi büyük yaşamsal stres
• Travmatik güncel deneyimler
• Çocuklukta yaşanan travmatik denetyimler (örneğin; fiziksel veya cinsel istismar öyküsü)
• Boşanma, çocuk sahibi olma ya da terfi alma gibi büyük değişiklikler
• Sigara veya aşırı kafein kullanımı
• Yukarıdaki faktörlerin rol oynadığı düşünülse de panik atak bir sebep olmadan da yaşanabilir.

Efsane 4: Panik atağın tedavisi yoktur. Kişi panik atak ile beraber yaşamaya alışmalıdır.

Psikoterapi ve bazı durumlarda ek ilaç tedavisi ile panik bozukluğun tedavisi mümkündür. Tedavide iki önemli nokta danışanın panik atak semptomları ile baş edebilmesini sağlayan beceriler öğrenmesi ve panik atak hakkında psiko-eğitim yoluyla bilgi sahibi olmasıdır. Ayrıca nefes ve gevşeme egzersizleri, düzenli spor, uyku düzenine dikkat etmek, kafein gibi uyarıcıların kullanımından kaçınmak panik bozukluk tedavisinde önemlidir. 

Efsane 5: Panik bozukluğu olan kişiler hayatlarının geri kalanında ilaç kullanmalıdır.

Gerekli görülen durumlarda ilaç tedavisine başvurulsa da tedavide ilaç kullanımı şart değildir. Tedaviden sonra ilaç kullanımına devam etmeye gerek kalmaz.

Efsane 6: Sadece psikolojik hastalığı olan kişiler panik atak yaşar.

Herkes panik atak geçirebilir. Öte yandan bazı kişilerin panik atak geçirme olasılıkları sahip oldukları risk faktörleri nedeniyle (ailelerinde panik atak geçmişi olan, istismar veya travma öyküsü olan, stresli bir dönemden geçen) daha fazladır. Bu sebeple şimdiye kadar panik atak yaşamayan kişilerin de bu konu hakkında bilgi sahibi olmaları çok önemlidir. Panik atak bedenin normal bir tepkisidir.

Efsane 7: Panik atak herkeste aynı semptomlara sebep olur.

Panik atak semptomları oldukça çeşitlidir. Bunlar: 

• Hızlı kalp atışı
• Terleme
• Yüz kızarması
• Göğüste sıkışma, göğüs ağrısı
• Gerçek değil hissi
• Bu ben değilim hissi
• El ve ayak parmaklarında karıncalanma veya uyuşma
• Bulantı, kusma
• Kas gerginliği, sertlik
• Düşük enerji, bitkinlik
• Vücut ısısında değişim
• Titreme, gerginlik
• Tuvalet ihtiyacı
• Hiperventilasyon veya nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Kaygı hissi
• Gelecekteki olaylar hakkında olumsuz tahminler
• Konsantre olma veya dikkat sorunu
• Kaçma
• Saldırganlık
• Görme, işitme, koku, tat değişiklikleri
• Ağız kuruluğu